Uzmanlar tarafından kız çocuklarında 8 yaşından önce, erkek çocuklarında ise 9 yaşından önce yaşanan ergenlik “erken ergenlik” olarak değerlendirilir. Ergenlik; seksüel gelişimin ve üreme fonksiyonlarının kazanıldığı dönem olarak kemik ve kasların hızlı gelişimini, vücut şeklinin değişimini ve vücudun üreme yeteneğinin kazanımını kapsıyor. Erken ergenlikte ise kız çocuklarının 8 yaşından önce, erkek çocuklarının ise 9 yaşından önce ergenliğe girmesinin nedeni sıklıkla tespit edilemez. Özellikle annelerin erken ergenlik belirtilerinin farkında olarak, çocuklarının gelişimini bilinçli olarak izlemeleri ve şüphelendikleri durumlarda uzman doktorlara danışarak, gerekli önlemleri almaları gerekir. Ergenlik döneminde boy uzamasında hızlanma olur hatta bu dönemde yaşıtlarından daha uzun boylu olabilir. Bu hızlı uzama döneminin sonunda ise epifizler kapanarak büyüme durur. Erken ergenlik teşhisi konulan çocuklar uzmanlar tarafından tedavi uygulanabilirliği ve oluşma nedenleri açısından değerlendirilmesi gerekir. Erken teşhis edilen durumlarda, ergenlik durdurma tedavisi ile hem erken ergenliğe girilmesi hem de boy kısalığı önlenebilir.
Erken Ergenlik Belirtileri Nelerdir?
Normalde ergenliğin kızlardaki ilk belirtisinin meme dokusundaki büyüme olarak kendisini gösterir. Bunu takiben genital bölge ve koltuk altı tüylenmesi görülür. Nihayetinde ilk adet kanamasının başlamasıyla da tamamlanmaya doğru gidiyor. Erkeklerde ise ilk belirti testislerin büyümesini takiben daha sonra bunu penis büyümesi, genital bölge ve koltuk altı tüylenmesi, seste kalınlaşma, vücut kas kitlesinin artışı ve erişkin görünüme ulaşılması izler.
Erken Ergenlik Neden Oluşur?
Erken ergenliğin başlaması ya merkezi ya da periferal nedenler olarak ikiye ayrılır. Seyrek olmakla birlikte merkezi erken ergenlik nedenleri; beyinde veya merkezi sinir sisteminde tümör, doğum esnasında oluşan hidrosefali ve menenjit veya ansefalit olarak sıralanır.
Hem kız hem erkek çocuklarında periferal erken ergenliğin nedenleri ise; adrenal veya hipofiz bezlerindeki tümör nedeniyle aşırı östrojen ve testosteron üretimi, östrojen ve testosteronun krem veya merhem şeklinde dışarıdan fazla miktarda alınması ile kendini gösterir. Kızlarda periferal erken ergenlik ayrıca; yumurtalık kisti ve yumartalık kanseri ile de birliktelik gösterir. Erkek çocuklarda, periferal erken ergenlik ise; germ hücre tümörü, leyding hücre tümörü ya da gen mutasyonu ile genellikle 1-4 yaş arasında testosteron üretimine neden olur.
Erken ergenliğin nedenini anlamak için, ergenliği neyin başlattığını bilmek önemlidir. Çocuğunuzun son zamanlarda yaşadığı stres veya değişimleri takip ederek, çocuğunuzun kullandığı veya eve alınan vitamin veya hormon ilaçlarının farkında olun. Çocuğunuzun boy gelişimini de doktor kontrolünde takip edin.
Kız çocuklarında erken ergenliğe daha sık rastlanmaktadır. Eğer kız çocuğu obez ise riski daha da artmaktadır.
Erken ergenliğe giren çocuk başlangıçta hızla uzar ve akranlarına göre daha uzun olur. Ancak normale göre kemik gelişimi hızlı başlayıp sonradan erken durur. Bu durum yetişkinlere göre daha kısa olmalarına neden olur. Erken tedavi özellikle çok küçük çocuklarda boyun daha uzun olabilmesini sağlar.
Hangi Testler Erken Ergenliği Belirler?
Erken ergenlik gonadotropin bağımlı merkezi erken ergenlik ve gonadotropin bağımlı olmayan periferal erken ergenlik olarak iki ana gruba ayrılır. Erken ergenlikteki çocuğun hangi tipte ergenliğe girmiş olduğunu belirlemek önemlidir. Gn-RH uyarı testinin yapılması ve kan hormon değerlerine bakılması bu aşamada önemlidir. Gn-RH uyarı testi, Gn-RH’ın hipofizdeki etkisine bağlı olarak FSH ve LH artışı ve buna bağlı olarak serum östrojen düzeyindeki artışa bakılır. Gn-RH uyarı testi için birkaç farklı metod vardır.
Erken Ergenlik Geciktirilebilir mi
Erken ergenlik tedavisi iki amaçtan oluşur. Hormonların etkisi ile epifizlerin erken kapanarak yetişkin boyun kısa kalmasını engellemek ve yaşından ve akranlarından farklı olarak ergenliğin gelişmesi ile oluşabilecek sosyal ve duygusal problemlerden korumak olarak tanımlanır.
Tedaviye kız ve erkek çocukların ergenliğe normal girme zamanlarına kadar devam edilir. Ayrıca ergenliğin başlama yaşı ile tedaviye başlama zamanı arasında ne kadar kısa süre geçmişse normal erişkin boya ulaşma şansı da o kadar fazla olur. İlaç tedavisi ve erken ergenlik iğnesi sonlandırıldıktan ortalama 16 ay sonra ergenliğin normal işleyişi yeniden başlar.
Bir cevap yazın